« Powrót do strony głównej

Poza powtarzającymi się w ostatnich latach spekulacjami czy powstaną nowe duże parki rozrywki w Polsce warto czasem cofnąć się do historii branży. Inspiracją do napisania tego artykułu jest wydana niedawno w  Polsce, biografia Walta Disneya pióra Boba Thomasa.  Opisuje on jak chłopakowi z małego miasteczka w Missouri udało się stworzyć jedną z największych korporacji rozrywkowych na świecie. Prezentuje jak rodził się sam pomysł na Disneyland, jak wyglądały kolejne etapy projektowania parku w Anaheim w Kalifornii i dalsza ekspansja na Florydzie. Jak wynika z biografii, poza zespołem współpracowników, niezwykle ważną rolę odegrał w tych działaniach, mimo swojego pierwotnego sceptycyzmu wobec projektu,  brat Walta Roy, który też,  już po jego śmierci, doprowadził do uruchomienia parków na Florydzie. Roy zajmował się sprawami finansowymi, negocjacjami i stąpał twardo po ziemi. Walt rzucał pomysły, budował wizję  a jego brat wdrażał je w życie.

Warte obejrzenia w biografii są szkice parków i poszczególnych atrakcji oraz co ciekawe, rodzinne zdjęcia. Bob Thomas jako jedyny z biografów, którzy zmierzyli się z historią twórcy Disneylandu, miał dostęp do prywatnych zbiorów rodziny Disney’ów. Historia fenomenalnej kariery Walta Disneya rozpoczęła się  na początku lat 20. ubiegłego wieku. Po kilku latach różnych prób w branży filmowej jako ilustrator komiksów,Walt Disney wyprodukował pierwsze własne kreskówki. Jedną z pierwszych był „Czarodziejski świat Alicji”. Wspólnie z bratem założył  Disney Brothers Studio. W 1928 roku wyprodukował film animowany o Myszce Miki, a później kolejne filmy z cyklu zabawnych postaci rysunkowych. Postacie charakterystyczne tworzone przez studio nadały w przyszłości parkom Disneya, ogromną przewagę w stosunku do konkurencji. Przez wiele lat studio było bardzo zadłużone w bankach i próby przeprowadzenia nowych inwestycji były obarczone dużym ryzykiem. Według powszechnie przyjętej opinii Walt postanowił stworzyć park, w związku z ogromną liczbą listów od dzieci. Chciały on zobaczyć „na żywo” swoje ulubione postacie a park mógł być doskonałym miejscem do wspólnej zabawy z bohaterami filmów. Tymczasem z opisywanej biografii wynika raczej, że Disney chciał stworzyć raczej miejsce, w którym rodziny będą się dobrze czuć i wesoło spędzać czas. Projekt mocno go wciągnął i stał się większym wyzwaniem niż dźwiękowe kreskówki, kolor, animowane filmy pełnometrażowe i liczne innowacje, wprowadzone przez niego do kina. Dziennikarzom tak tłumaczył to zaangażowanie: ”Ten park wiele dla mnie znaczy. To coś, co nigdy nie zostanie definitywnie zakończone, coś co będę mógł wciąż rozbudowywać, rozszerzać i doskonalić. Coś co żyje.” Aby zebrać doświadczenia Disney bardzo dużo podróżował, zarówno po Stanach jak i po Europie. Dla Walta Disneya ważne okazały się doświadczenia parków europejskich a szczególnie, co jest zaakcentowane w biografii, z parku Tivoli w Kopenhadze. Parki amerykańskie przeciwnie , Disney uważał za źle zaprojektowane i źle funkcjonujące. Nieco lepiej oceniał ogrody zoologiczne, które były dla niego formą inspiracji do niektórych rozwiązań. Problem było znalezienie finansowania dla parku oraz przekonanie niedowiarków, że taka koncepcja sprawdzi się. Disney, aby kontynuować prace projektowe, sprzedał nawet własną polisę na życie. Aby zapewnić sobie finansowanie , gdy banki już nie chciały udzielać więcej kredytów, postanowił powiązać park z telewizją. „Telewizja - sfinansujemy park z pomocą telewizji”- oznajmił bratu, pewnego ranka, po nieprzespanej nocy. Ostatecznie po różnych zmianach i perturbacjach, park otworzono w 1955 roku w Anaheim w Kalifornii. Kilka lat później Disney, niezadowolony z utraty części zysków, przez pączkujące wokół parku hotele i restauracje, w tajemnicy wykupił wielki obszar bagienny na Florydzie w Orlando. Stworzył tam wielkie imperium z czterema parkami atrakcji i dwoma parkami wodnymi, hotelami oraz polami golfowymi. Inwestycja Disneya w Orlando zmieniła oblicze całego tego rejonu. W ciągu mniej niż 50 lat powstało tam ponad 80 różnych atrakcji, 110 000 pokojów hotelowych, 4500 restauracji, 80 pól golfowych oraz 250 centrów handlowych           i sklepów o znaczeniu regionalnym. Co więcej, powstało trzecie największe w Stanach Zjednoczonych centrum kongresowe. Zapotrzebowanie na wizyty w siedmiu największych parkach w rejonie Orlando przekracza 60 milionów rocznie. Liczba odwiedzających rejon Orlando wynosi średnio około 48 -50 milionów osób. Turystyka w regionie odnotowuje przychody rzędu 28-30 miliardów dolarów. Prawie 200 tysięcy osób w rejonie Orlando pracuje w przemyśle rozrywki i towarzyszących usługach. Dzięki dynamicznemu rozwojowi Walt Disney Company stała się największą na świecie firmą w branży rozrywki, z co najmniej 11 parkami rozrywki i 2 parkami wodnymi. Jest właścicielem lub współwłaścicielem ponad 40 tysięcy pokoi hotelowych, linii promowych, klubów wakacyjnych i zatrudnia ponad 112 tysięcy osób. Według rankingu TEA/Acom atrakcje Disneya na całym świecie odwiedziło w 2012 roku ponad 126 milionów ludzi co czyni Walt Disney Attractions największą globalna grupą w branży na świecie. O sukcesie parków Disneya zadecydował imagineering, czyli połączenie niesamowitej wyobraźni zarówno samego Walta Disneya jak i stworzonego przez niego zespołu rysowników, plastyków i filmowców z możliwościami realizacyjnymi inżynierów. Tak z połączenia słów „image” i „engineering” powstało unikalne słowo, które w branży automatycznie kojarzy się z parkami Disneya. Najnowsza biografa Walta Disneya pokazuje niezwykle ważną rolę scenografów wywodzących się z branży filmowej. W wyniku tych działań w parkach tematycznych, najpierw tych Disneya, a później i innych zaczęto opowiadać historię ( tzw. story telling), tworzyć postacie charakterystyczne, nadawać style poszczególnych obiektom i całym atrakcjom, prowadzić badania nad rozwojem urządzeń rozrywkowych  i pracować nad udoskonalaniem poruszających się postaci tzw. animatroników. Powstanie parków Disneya wywołało tak zwane fale, które odbiły na różnych segmentach przemysłu rozrywki, miały również wpływ na inne sektory,  jak na przykład: ogrody zoologiczne, centra handlowe, muzea i centra nauki. Pierwsza fala to tsunami, która zmieniła oblicze regionalnych parków najpierw w Stanach Zjednoczonych a później także w Europie. Zaczęły przybierać określony temat przewodni ( ang. Theming). Druga fala to poszukiwania  i badania, dotyczące nowych produktów, często na użytek targów i wystaw światowych. Fala trzecia to proces globalizacji parków, w latach 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku, z wykorzystaniem doświadczeń parków ze Stanów Zjednoczonych. Fala czwarta to rewolucja w muzeach, zaaplikowana również do akwariów, ogrodów zoologicznych, centrów nauki i innych atrakcji typu non-profit. Fala piąta to rozwój atrakcji typu indoor, opartych na określonej lokalizacji, najczęściej w centrach handlowych. Fala szósta to rewolucja spowodowana gwałtownym rozwojem gier, które wkroczyły do różnych dziedzin życia. Każda z tych fal spowodowała ogromne przemiany i wytwarzała dodatkowe idee w rozwoju przemysłu rozrywki. Zaczęto wręcz mówić o „disneyizacji” przemysłu. Podsumowując tę krótką historię największego marzyciela w branży rozrywki: najważniejszy jest pomysł, stworzenie zespołu kompetentnych współpracowników, dostosowanie produktu do zapotrzebowania potencjalnego odbiorcy i analiza rynku,zapewnienie finsnowania dla projektu, a tworzenie atrakcji musi odbywać się z pasją. Marek Pisarski The Storyman Cytaty pochodzą z książki „Walt Disney. Potęga marzeń. Biografia”, wydanej przez Dream Books(2014). Tytuł oryginału ”Walt Disney. An American original”. Wykorzystano również informacje z książek „Walt,s revolution!By the numbers” Harrisona „Buzz” Price,a  i „Walt Disney. imagineering”.